Biegunka – najczęstsze przyczyny i sposoby na jej złagodzenie

Biegunka wiąże się z częstym oddawaniem stolca albo ze zwiększeniem jego ilości. Płynność i zapach kału mogą ulec zmianie. Podczas biegunki zwykle pojawia się osłabienie organizmu. Może wystąpić też gorączka, dreszcze i odwodnienie. Co najczęściej powoduje biegunkę? Jak złagodzić tę wstydliwą dolegliwość?

Biegunki związane z infekcjami

Za większość ostrych biegunek odpowiadają wirusy. Patogeny łatwo się rozprzestrzeniają w dużych skupiskach ludzkich, przedszkolach i żłobkach. U dzieci zwykle dochodzi do zakażenia rotawirusem, a u dorosłych norowirusem. Charakterystyczny dla biegunki wirusowej jest gwałtowny przebieg i szybkie narastanie odwodnienia. Mogą pojawić się wymioty, gorączka i dreszcze.

Biegunki bakteryjne zdarzają się rzadziej. Ich występowanie zwykle nie ma cech epidemii. Można rozpoznać je po silnym bólu brzucha i wysokiej gorączce. Pojawia się silne parcie na stolec oraz kał z domieszką śluzu, krwi i ropy. Biegunki bakteryjne powodują często zakażenia Escherichia coli, Shigella spp., Salmonella spp. czy Campylobacter jejuni. Biegunki mogą mieć też pasożytniczą albo grzybiczą etiologię. Zaczynają się ostro, nie ustępują samodzielnie i niekiedy przechodzą w stan przewlekły.

Zatrucie pokarmowe

Biegunki mogą być spowodowane również przez intoksykacje. Źródłami zakażenia są skażona drobnoustrojami woda i żywność (np. surowe mięso albo niepasteryzowane mleko). Norowirusy obecne są często w owocach morza. Tego typu żywność należy do najważniejszych czynników prowadzących do zakażeń pokarmowych. Ponadto biegunkę mogą spowodować toksyny zawarte w alkoholu. Do zatrucia nierzadko dochodzi przy nadmiernym spożyciu napojów alkoholowych.

Nietolerancje pokarmowe i alergie

Przyczyną biegunki może być też nietolerancja laktozy albo alergia na białko mleka krowiego. W przypadku takich stanów przykre dolegliwości pojawiają się po spożyciu określonych pokarmów, np. śmietany. Podobnie dzieje się przy celiakii, czyli nietolerancji glutenu.

Biegunka wywołana przez stres

Biegunka spowodowana stresem wiąże się z zaburzeniami motoryki jelit. Dolegliwość ma krótkotrwały charakter. Pojawia się przez odczuwane zdenerwowanie i ustaje, gdy zniknie czynnik wywołujący stres. Biegunka wywołana przez stresujące sytuacje nie prowadzi do odwodnienie i nie zagraża zdrowiu. Jej wystąpienie może jednak obniżać komfort życia.

Biegunka jako objaw innej choroby lub po lekach

Biegunka może towarzyszyć innym chorobom związanym z zaburzeniami trawienia (m.in. zespołowi utraty kwasów), wchłaniania (np. celiakii), stanom zapalnym jelit, zaburzeniom hormonalnym (m.in. nadczynności tarczycy), nowotworom jelita grubego, nieswoistym zapaleniom jelit (np. chorobie Leśniowskiego – Crohna) czy zespołowi jelita drażliwego. Do biegunki nierzadko prowadzi też przyjmowanie określonych leków, np. antybiotyków, środków moczopędnych, przeczyszczających albo cytostatyków.

Biegunka podróżnych

Dolegliwość ta dotyczy przede wszystkim osób, które podróżują do krajów egzotycznych, rozwijających się czy miejsc o obniżonym standardzie sanitarnym. Biegunka może być spowodowana wówczas przez czynniki infekcyjne, spożywanie inaczej przygotowanych i przyprawionych potraw, wysiłek fizyczny, stres wiążący się z podróżą albo przegrzanie.

Jak leczyć biegunkę?

Ważnym elementem leczenia biegunki jest odpowiednie nawadnianie organizmu. Zaleca się przyjmowanie płynów z elektrolitami. Dostępne są gotowe preparaty tego typu, ale można też samodzielnie przygotować roztwór nawadniający. Wystarczy dodać płaską łyżeczkę soli i 8 płaskich łyżeczek cukru do 1 litra przestudzonej, przegotowanej wody. Poza nawadnianiem konieczne jest tymczasowe przejście na lekkostrawną dietę. Warto sięgać również po probiotyki uzupełniające zaburzoną mikroflorę bakteryjną jelit. Przy nasilonych objawach częstotliwość wypróżnień mogą zmniejszyć leki na biegunkę, np. środki z loperamidem.

Biegunka może mieć różne przyczyny, np. wiązać się z infekcją, stresem albo odbywaną podróżą. W łagodzeniu dolegliwości sprawdzają się leki przeciwbiegunkowe, elektrolity oraz probiotyki. W przypadku poważniejszych biegunek infekcyjnych warto skonsultować się z lekarzem, dlatego że konieczne może okazać się podanie antybiotyku albo środka przeciwko pasożytom.

undefined

Moda / przez