Miasto Gniezno zlokalizowane jest w województwie wielkopolskim, jest to bardzo ważne miasto w historii Polski, gdyż stanowiło pierwszą stolicę kraju, było także pierwszą metropolią kościelną.
Etymologia nazwy
Według legendy nazwa pochodzi od słów „gniazdo” i „gnieździć się” i jest ściśle zwiążana z legendą o powstaniu państwa polskiego. Pierwsza wzmianka o tym mieście, pochodzi z kroniki łacińskiej Thietmara z lat 1012-1018. W roku 1112 kronikarz Gall Anonim także wspomina o Gnieździe i objaśnia znaczenie jego nazwy. Z Gnieznem jest ściśle związnana staropolska legenda o Lechu, Czechu i Rusie. Lech podróżując ze swoim potomstwem po lasach i polach natrafił w pewnym momencie na miejsce, gdzie pola były bardzo żyzne, ryb i dzikiej zwierzyny było pod dostatkiem, postanowił rozbić tam swoją osadę, mówiąc do swoich „zbudujmy tutaj gniazdo”. I od tego właśnie Gniazda, które Lech chciał zbudować, powstało dziesiejsze Gniezno.
Dzieje Gniezna
Pierwszy gród w Gnieźnie powstał na tzw. „wzgórzu Lecha” w latach 940-941. Jego rozwój i modernizacja przypadła na panowanie Mieszka I, gród został siedzibą Piastów, był głównym grodem Polan. Zgodnie z dokumentem „Dagome iudex” z roku 991, Gniezno było jedyną formalną i oficjalną stolicą państwa polskiego w tym czasie. Był to wtedy również istotny punkt o znaczeniu militarnym. Gall anonim pisał, że za panowania Bolesława Chrobrego w Gnieźnie było „1500 pancernych i 5000 tarczowników”.
Zjazd w Gnieźnie
Bardzo ważną datą w historii Gniezna był rok 1000, kiedy to odbył się zjazd w Gnieźnie. Uczestnikami zjazdu byli Bolesław I Chrobry oraz Otton III. W Gnieźnie utworzono wtedy arcybiskupstwo oraz metropolię gnieźnieńską na czele której stanął św. brat Wojciech.
Koronacja Bolesława Chrobrego
Kolejną datą, na zawsze zapamiętaną w historii Gniezna, ale też całej Polski, był rok 1025. Wtedy to miała miejsce koronacja Bolesława Chrobrego, który został pierwszym w historii królem Polski.
Przeniesienie stolicy do Krakowa
W roku 1038 na tereny Gniezna wtargnął czeski książe Brzetysław I. Pozostawił po sobie zniszczone i ograbione podgrodzia oraz zniszczoną katedrę i zburzony zamek książęcy. Miasto nie nadawało się już na stolicę Polski, dlatego panujący wówaczas Kazimierz Odnowiciel, postanowił jako stolicę mianować Kraków.
Od XV w. do upadku I Rzeczypospolitej, Gniezno stanowiło siedzibę dla sądów szlacheckich ziemskiego i grodzkiego . W 1768 roku Gniezno zostało stolicą województwa.
Okres zaborów
W latach 1918–1919 było jednym z ważniejszych ośrodków powstania wielkopolskiego. Po włączeniu w 1919 roku do państwa polskiego Gniezno zostało siedzibą władz powiatowych, a pięć lat później uzyskało status miasta wydzielonego.
II wojna światowa
Podczas trwania II wojny światowej, częśc mieszkańców Gniezna, wysiedlono do Generalnego Gubernatorstwa. Za czasów okupacji niemieckiej, Gniezno stanowiło część Rejencji Inowrocławskiej Kraju Warty. Z Gniezna i okolicznych miejscowości dokonywano masowych wysiedleń Polaków i zasiedlano je niemieckimi kolonistami z Besarabii, ZSRR oraz krajów nadbałtyckich.